خان سارای:

خان سارای، این بنا مربوط به قرن ۱۸ میلادی و الهام گرفته از سبک معماری شرق می باشد. خان سارای توسط پدر آخرین خان نخجوان یعنی کلبری کنگری پدر احسان خان ساخته شده است. این مکان در سال ۱۹۹۸ به عنوان موزه فرش نخجوان دوباره بازگشایی گردید. در محوطه بیرون خان سرایی به طول ۳۶۰۰ متر گل کاری شده است. مساحت خان سارای و دارای استخر، چاه آب، محوطه فضای سبز و درختان میوه و تزیینی می باشد. این بنا از دو طبقه تشکیل شده است. و از لحاظ پذیرایی از مهمانان با هم فرق می کردند. به صورتی که قسمت جنوبی ساختمان مخصوص پذیرایی از مهمانان عالی رتبه و قسمت شمالی آن برای زندگی روزمره خان و خانواده اش در نظر گرفته شده بود. در حال حاضر به علت تبدیل به موزه فقط از دهلیز جنوبی استفاده می شود.

ویژگی های بنا:

مساحت عمومی خان سارای ۳۸۲ متر مربع و پهنای دیوار ۶۰ سانتی متر تا ۱ متر متغییر است. و این بنا از خشت پخته به اندازه تقریبی ۲۰x20x5 سانتی متر ساخته شده است. در همه پنجره ها از اسلوب شبکه استفاده شده است. و همچنین در تمامی اتاق ها مثل تمامی خانه های نخجوان طاقچه وجود دارد. در طبقه اول ۳ اتاق و در طبقه دوم ۸ اتاق وجود دارد. و دیوار اتاق ها با نقاشی تزیین شده است. که به علت کمرنگ شدن و از بین رفتن در زمان مرمت روی آنها رنگ زده شده است. حتی بعضی دیوار های اتاق های قسمت جنوبی با خرده های آیینه تزیین شده و زیبایی باشکوهی به این مکان بخشیده است.

خان سارای که در واقع امروزه به موزه فرش نامیده شده است. دارای ۸ سالن می باشد. که فقط ۱ سالن آن مربوط به خان ها می باشد. در زمان تاسیس این موزه ۳۵۹ شی برای بازدید وجود داشته است. که در حال حاضر تعداد آنها به ۲۰۰۰ می رسد. که از این تعداد ۳۰۵ تخته فرش نفیس و کمیاب می باشد. در این موزه انواع فرش از جمله: کلیم، جاجیم، ورنی، پالاز، شماخ، مفرش، خورجین و غیره نگهداری می شود. که نمونه هایی از بافندگان شه های گنجه، قازاخ، شیروان، قوبا، قره باق، تبریز و نخجوان که مربوط به قرن ۱۸ می باشد. و دارای نقش های منحصر به فرد و سنتی مثل بوتا (اسلیمی) و افسانه ای کشور آذربایجان مثل لیلی و مجنون و هزاران طرح های مختلف می باشد.